نشریه رفتار حرکتی
پیاپی 8 (بهار و تابستان 1390)

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر آرایش تمرین (قالبی، زنجیره ای و تصادفی) و نوع ارائه بازخورد (خودکنترلی و جفت شده) بر عملکرد و یادگیری برنامه حرکتی تعمیم یافته و پارامتر اجرا شد. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه دانشجویان پسر مقطع کارشناسی دانشگاه شهید بهشتی بود. نمونه آماری تحقیق نیز شامل 180 دانشجوی داوطلب راست دست با میانگین سنی 1.5±21 سال بود که به طور تصادفی به 12 گروه 15 نفری در دو آزمایش جداگانه تقسیم شدند. هر آزمایش شامل 6 گروه قالبی، زنجیره ای و تصادفی خودکنترلی و جفت شده و مراحل پیش آزمون، مرحله اکتساب و آزمون های یادداری و انتقال بود. تکلیف آزمودنی ها در آزمایش اول، تعقیب هدف نوری روی دستگاه پیروی سنج چرخان با برنامه حرکتی ثابت (مربع) و پارامتر متغیر (سرعت های 20، 30 و 40 دور در دقیقه) و در آزمایش دوم، تعقیب هدف نوری با پارامتر ثابت (20 دور در دقیقه) و برنامه حرکتی متغیر (مربع، دایره و مثلث) با آرایش تمرین و ارائه بازخورد متفاوت بود. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس یک راهه، تحلیل واریانس عاملی مرکب، تحلیل واریانس عاملی مرکب با اندازه گیری های تکراری و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح P<0.05 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که در هر دو آزمایش، عملکرد گروه های قالبی خودکنترلی و جفت شده در مرحله اکتساب نسبت به گروه های دیگر معنی دار بود. همچنین عملکرد گروه های آزمایش اول (پارامتر) در آزمون های یادداری و انتقال تفاوتی معنی دار با یکدیگر نداشت، اما در آزمایش دوم عملکرد گروه های تصادفی خودکنترلی و جفت شده نسبت به گروه های دیگر معنی دار بود (P<0.05). از سوی دیگر، عملکرد گروه های بازخورد خودکنترلی در هر دو آزمایش از گروه های بازخورد جفت شده در تمامی مراحل آزمون بهتر بود (P<0.05). به طور کلی، نتایج این پژوهش اثر سودمند بازخورد خودکنترلی بر یادگیری برنامه حرکتی تعمیم یافته نسبت به پارامتر را نشان می دهد و از جدایی نظری این فرآیندها حمایت می کند. همچنین نتایج نشان داد که فراگیران گروه خودکنترلی در هر دو آزمایش به طور عمده پس از کوشش های خوب درخواست بازخورد نموده اند که این نتیجه در مقابل دیدگاه هدایت (سالمونی و همکاران، 1984) قرار می گیرد.

دف از اجرای تحقیق حاضر تعیین اثر سن، جنسیت و نوع رشته ورزشی (انفرادی و تیمی) بر کاربرد کارکردهای یادگیری مشاهده ای در ورزشکاران نخبه است. به منظور دست یابی به این هدف، 265 ورزشکار تیم های ملی (106ورزشکار مرد و 159ورزشکار زن) با میانگین سنی84/4 ± 6/20، پرسش نامه کارکردهای یادگیری مشاهده ای (کامینگ و همکاران، 2005) را برای اندازه گیری کاربرد سه کارکرد مهارتی، راهبردی و اجرایی تکمیل کردند. نتایج نشان می دهند که تفاوت جنسیتی در کاربرد کارکرد اجرایی وجود دارد. به عبارت دیگر، ورزشکاران زن به طور معنی داری بیشتر از ورزشکاران مرد از کارکرد اجرایی یادگیری مشاهده ای استفاده کرده اند در حالی که کاربرد کارکردهای مهارتی و راهبردی در بین ورزشکاران زن و مرد مشابه بود. علاوه بر این، هر سه رده سنی نوجوانان، جوانان و بزرگ سالان به طور مشابه از دو کارکرد راهبردی و اجرایی یادگیری مشاهده ای استفاده کرده اند، اما کاربرد کارکرد مهارتی در ورزشکاران بزرگ سال به طور معنی داری بیشتر از ورزشکاران رده های نوجوانان و جوانان بود. در نهایت اینکه، ورزشکاران رشته های انفرادی به طور معنی داری بیشتر از ورزشکاران رشته های تیمی از کارکرد راهبردی استفاده کرده اند در حالی که تفاوتی معنی دار درکاربرد کارکردهای مهارتی و اجرایی در بین ورزشکاران رشته های انفرادی و تیمی دیده نشد. یافته های تحقیق پیشنهاد می کنند که مربیان ورزشی، روان شناسان ورزش و ورزشکاران، از کارکردهای شناختی و انگیزشی یادگیری مشاهده ای به عنوان یک ابزار قدرتمند برای اکتساب مهارت های حرکتی و آماده سازی ورزشکاران از لحاظ روانی استفاده نمایند.

این پژوهش به منظور بررسی و آزمون ساختارهای موجود در نظریه بازگشتی انجام شده است. هدف اصلی پژوهش حاضر، تاثیر تسلط فرا انگیزشی بر عملکرد حرکتی، انگیختگی، خوشایندی و بازگشت حالت های هدف محور و فعالیت محور در پرتاب کنندگان مبتدی دارت در شرایط تکلیف آسان و تکلیف مشکل است. برای دست یابی به هدف، پرسشنامه تسلط فعالیت محور بین 140 دانشجوی پسر توزیع شد و در نهایت، بر اساس نمر ه های به دست آمده در پرسشنامه، 32 نفر به صورت تصادفی در دو گروه 16 نفری هدف محور و فعالیت محور قرار گرفتند. هر تکلیف از سه بلوک هشت کوششی تشکیل شده بود و هر کوشش شامل چهار پرتاب بود. شرکت کنندگان در پیش آزمون و بعد از کوشش های 8، 16 و 24 مقیاس حالت هدف محوری و صفحه عاطفی را تکمیل کردند. داده ها به کمک روش آماری تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر، کوواریانس، t وابسته و آزمون تعقیبی LSD تحلیل شد. نتایج نشان داد بین شرکت کنندگان تسلط هدف محور و فعالیت محور در بازگشت به حالت های هدف محور و فعالیت محور (در تکلیف آسان 002/0 p=، در تکلیف مشکل 001/0 p=)، انگیختگی (در تکلیف مشکل 006/0 p=) و خوشایندی (در تکلیف آسان 04/0 p=، در تکلیف مشکل 01/0 p=) تفاوت معنی داری وجود دارد. نتایج این پژوهش تنها بخشی از اصول موجود در نظریه بازگشتی را تایید کرد.

هدف از تحقیق حاضر، مقایسه سرسختی ذهنی زنان و مردان ورزشکار رشته های تماسی و غیرتماسی در سطوح مختلف مهارتی بود. بدین منظور و پس از انجام یک مطالعه مقدماتی، 300 ورزشکار مرد و زن در سه رشته ورزشی تماسی (ووشو، کیک بوکس و تکواندو) و سه رشته غیرتماسی (بدمینتون، تنیس و اسکواش) و در سه سطح مهارتی نخبه، غیرنخبه و مبتدی و به روش هدف مند انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه سرسختی ذهنی ورزشی گلبی و شیرد (SMTQ 2009) استفاده شد. روایی و پایایی پرسش نامه از طریق یک مطالعه مقدماتی تایید شد. داده ها از طریق آزمون تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA) و در سطح معنی داری 017/0 p< مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان داد اثرهای اصلی جنسیت، نوع رشته ورزشی و سطوح مختلف مهارت، هر یک به تنهایی آثاری معنی دار بر میزان سرسختی ذهنی ورزشکاران دارند به طوری که سرسختی ذهنی مردان ورزشکار از زنان ورزشکار، رشته های تماسی از غیرتماسی و ورزشکاران نخبه نسبت به ورزشکاران غیرنخبه و مبتدی به طور معنی داری بیشتر بود (017/0 p<)، اما در اثرهای تعاملی شامل‎ تعامل جنسیت و نوع رشته ورزشی، جنسیت و سطوح مختلف مهارتی، نوع رشته ورزشی و سطوح مهارتی و در نهایت تعامل جنسیت، نوع رشته ورزشی و سطوح مختلف مهارتی، تاثیری معنی دار مشاهده نشد. عوامل گوناگون نظیر موقعیت زمانی، سابقه رقابتی، سن، سطح فعالیت، مداخلات روان شناختی، ماهیت رشته ورزشی و تفاوت های فردی در شکل گیری و توسعه سرسختی ذهنی مطلوب نقش دارند که نیازمند بررسی های بیشتر و مستقل می باشند.

هدف از این پژوهش، بررسی کمال گرایی و رابطه احتمالی آن با نیم رخ حالات خلقی قبل و بعد از رقابت بود. جامعه آماری این پژوهش را 120 بازیکن نخبه تنیس روی میز تشکیل می دهد که در المپیاد ایرانیان شرکت کرده بودند. 97 ورزشکار به صورت تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند. شرکت کنند گان پرسش نامه های نیم رخ حالات خلقی(POMS) و مقیاس کمال گرایی چند بعدی(Sport- MPS) را تکمیل کردند. از آمار توصیفی برای توصیف داده ها و آمار استنباطی - از روش های ضریب همبستگی پیرسون، r Z فیشر و رگرسیون خطی- استفاده شد(05/0 P<). نتایج نشان داد که بین ابعاد کمال گرایی و نمرات خلقی قبل و بعد از مسابقه رابطه معنی داری وجود دارد. نتایج تحلیل همبستگی رابطه معنی داری را بین کمال گرایی کلی و اختلال خلق کلی قبل از رقابت(01/0> P، 62/0= r) و بین کمال گرایی کلی و اختلال خلقی کلی بعد از رقابت(01/0> P، 45/0= r) نشان داد. با توجه به نتایج حاصله از این پژوهش می توان گفت که ارتباطی قوی بین فشارهای روانی و کمال گرایی وجود دارد.

تاثیر مثبت هدف گزینی بر بهبود عملکرد و یادگیری تکالیف ورزشی در افراد سالم محرز است، اما این موضوع تاکنون دحر افراد دارای عقب ماندگی ذهنی بررسی نشده است. بنابراین هدف اصلی تحقیق حاضر مطالعه اثر شرایط تمرینی همراه با هدف گزینی در مقابل شرایط تمرینی بدون هدف گزینی بر یادگیری یک تکلیف ادراکی-حرکتی (دارت) در نوجوانان کم توان ذهنی است. شرکت کنندگان 22 دانش آموز دختر نوجوان12 تا 15 سال کم توان ذهنی بودند که به طور تصادفی در دو گروه هدف گزینی و عدم هدف گزینی (تعداد هر گروه 11 نفر) قرار داده شدند. برای گروه هدف گزینی، اهداف عملکردی در جلسات تمرین برگزیده می شد. هر دو گروه در مورد اجرایشان بازخوردی یکسان دریافت کردند. در شرایط تمرینی تعیین شده، هر دو گروه تکلیف هدف را برای 10 جلسه تمرین کردند. پیش آزمون وآزمون های یادداری فوری و تاخیری برای هر دو گروه انجام شد. برای تحلیل داده ها از آزمون های تحلیل واریانس مکرر و t مستقل استفاده شد. نتایج نشان داد که شرایط عدم هدف گزینی نسبت به شرایط هدف گزینی در اکتساب و یادگیری تکلیف ملاک، سودمندتر بوده است. به نظر می رسد استفاده از هدف گزینی برای نوجوانان کم توان ذهنی برای یادگیری تکالیف ورزشی، فرآیند یادگیری تکلیف حرکتی را پیچیده می کند.

هدف پژوهش حاضر؛ بررسی نقش واسطه ای سرسختی روان شناختی در رابطه بین گذشت و شوخ طبعی با امید در ورزشکاران بود. روش پژوهش از نوع همبستگی و آزمودنی های پژوهش 60 دانشجوی ورزشکار (30 دختر و 30 پسر) دانشگاه محقق اردبیلی بودند که به صورت نمونه گیری در دست رس انتخاب شدند و به پرسش نامه های امید اشنایدر، گذشت والکر و گارسوخ، شوخ طبعی تورسن و پاول، و سرسختی اهواز پاسخ دادند. پایایی ابزارها با استفاده از ضریب پایایی آلفای کرونباخ احراز گردید. با استفاده از رگرسیون به شیوه متوالی هم زمان و با به کارگیری مراحل پیشنهادی بارون و کنی (1986) مدل فرضی مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد که اولا گذشت و شوخ طبعی، پیش بینی ضعیفی از امید دارند. ثانیا، گذشت پیش بینی کننده سرسختی است. ثالثا، سرسختی نقش واسطه ای بین گذشت و امید در ورزشکاران دارد. بر اساس یافته های پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که سازه های سرسختی و گذشت (به صورت مستقیم و غیرمستقیم) می توانند تغییرات مربوط به امید را در ورزشکاران پیش بینی کنند. نتایج و پیامدهای پژوهش در این مقاله تشریح و تبیین می شوند.